مقایسه الگوی فکری ایلان ماسک و مازیار مرادپور (خالق بهزی)

وقتی ایلان ماسک اعلام کرد که خودروهای برقی نه تنها ممکن، بلکه آینده صنعت حمل‌ونقل هستند، غول‌های خودروسازی دیترویت و اشتوتگارت با پوزخندی از کنار آن گذشتند. وقتی گفت که راکت‌های قابل استفاده مجدد، کل اقتصاد فضا را متحول خواهد کرد، صنایع هوافضای دولتی و خصوصی آن را یک خیال‌پردازی پرهزینه دانستند. امروز، تسلا باارزش‌ترین خودروساز جهان است و اسپیس‌ایکس بر صنعت پرتاب‌های فضایی سلطه دارد. موفقیت ماسک در پول یا تکنولوژی خلاصه نمی‌شود؛ موفقیت او در یک الگوی فکری خاص ریشه دارد: شناسایی یک سیستم ناکارآمد و معیوب، نادیده گرفتن کامل قوانین موجود آن، و ساختن یک سیستم کاملاً جدید از اصول اولیه (First Principles Thinking). این مقاله یک پیشگویی نوستراداموسی نیست. این یک تحلیل استراتژیک از یک الگوی فکری مشابه است که امروز در ایران، توسط مازیار مرادپور، خالق وب-اکوسیستم بهزی (Behzi.ir)، در حال پیاده‌سازی است. هدف، مقایسه دو شخص نیست، بلکه ترسیم یک DNA مشترک بین دو ذهن آینده‌نگر است که شما را مجاب می‌کند قبل از آنکه دیر شود، با این موج جدید همراه شوید.

مشکل ایلان ماسک: صنعت خودرو در یک چرخه تکراری گیر کرده بود. “نوآوری” به معنای تغییرات جزئی در طراحی یا افزودن آپشن‌های بیشتر بود. اصل سیستم (موتور احتراقی، زنجیره تامین پیچیده، مدل فروش نمایندگی) دست‌نخورده باقی مانده بود. این سیستم، کُند، پرهزینه و آلاینده بود. راهکار ماسک: او سوال را از “چگونه یک خودروی بهتر بسازیم؟” به “بهترین راه برای حمل‌ونقل چیست؟” تغییر داد. پاسخ: انرژی پاک، نرم‌افزارمحوری، فروش مستقیم. او کل سیستم را دور انداخت و از صفر شروع کرد. مشکل مازیار مرادپور: دنیای تجارت آنلاین در یک مدل معیوب به نام “مارکت‌پلیس” (Marketplace) گیر کرده است. پلتفرم‌هایی مانند آمازون، دیجی‌کالا یا Etsy، خود را به عنوان “توانمندساز” معرفی می‌کنند، اما در واقعیت یک “باج‌گیر دیجیتال” هستند. آنها با گرفتن کمیسیون‌های سنگین، بلوکه کردن پول فروشندگان، و از بین بردن هویت برند کسب‌وکارها (مشتری می‌گوید “از دیجی‌کالا خریدم”، نه “از فروشگاه شما خریدم”)، ارزش را از خالق اصلی (کسب‌وکار) می‌دزدند و به جیب خود می‌ریزند. راهکار مرادپور: او نیز سوال را تغییر داد. از “چگونه یک مارکت‌پلیس بهتر بسازیم؟” به “عادلانه ترین و کارآمدترین راه برای اتصال مستقیم کسب‌وکار به مشتری چیست؟” پاسخ: یک “آنتی-مارکت‌پلیس”. اکوسیستمی که در آن:

این یک بهبود نیست؛ این یک بازنویسی کامل از قوانین بازی است. درست مانند کاری که ماسک با صنعت خودرو کرد.

نبوغ ماسک: تسلا فقط یک ماشین نیست. یک اکوسیستم است. از شبکه سوپرشارژرها گرفته تا نرم‌افزار هوشمند، باتری‌سازی (گیگافکتوری) و بیمه. هر قطعه از این پازل برای تقویت قطعات دیگر طراحی شده و یک “باغ محصور” (Walled Garden) قدرتمند ایجاد می‌کند که خروج از آن برای مشتری سخت است. نبوغ مرادپور: بهزی فقط یک سایت‌ساز یا یک صفحه معرفی کسب‌وکار نیست. این یک وب-اکوسیستم یکپارچه است.

هر یک از این ویژگی‌ها، تکه‌هایی از یک پازل بزرگتر هستند که برای تقویت یکدیگر و خلق یک شبکه قدرتمند از کسب‌وکارهای مستقل طراحی شده‌اند. این فقط یک محصول نیست؛ این زیرساخت نسل بعدی تجارت دیجیتال است.

تاریخ فناوری بی‌رحم است. شرکت‌هایی که به مدل‌های قدیمی چسبیدند (نوکیا، کداک، بلاک‌باستر) نه تنها از رقابت جا ماندند، بلکه از صفحه روزگار محو شدند. امروز، کسب‌وکارهای ایرانی در یک دو راهی مشابه قرار دارند. مسیر اول: ادامه دادن مسیر فعلی. ساختن خانه بر روی زمین اجاره‌ای اینستاگرام، پرداخت کمیسیون‌های سنگین به دیجی‌کالا، و مبارزه برای دیده شدن در اقیانوس بی‌انتهای رقبا، در حالی که هیچ کنترل واقعی بر سرنوشت دیجیتال خود ندارید. مسیر دوم: پیوستن به یک انقلاب فکری. درک اینکه آینده متعلق به اکوسیستم‌های مستقل، غیرمتمرکز و عادلانه است. ساختن یک دارایی دیجیتال واقعی بر روی پلتفرمی که برای موفقیت شما طراحی شده، نه برای دوشیدن شما. مازیار مرادپور، مانند ایلان ماسک در روزهای اولیه تسلا، در حال ساختن زیرساخت آینده است. این زیرساخت، امروز در قالب بهزی در دسترس شماست. نپیوستن به آن، مانند این است که در سال ۲۰۱۲، ایده خودروی برقی را مسخره می‌کردید. انتخاب با شماست: می‌خواهید جزو اولین کسانی باشید که آینده را در آغوش می‌کشند و از مزایای بی‌نظیر آن بهره‌مند می‌شوند، یا منتظر می‌مانید تا آینده به یک حقیقت انکارناپذیر تبدیل شود و آنگاه برای بقا تقلا کنید؟ بازنده رقابت آینده، کسی است که امروز، صدای این انقلاب را نمی‌شنود.

آینده را پیش‌بینی نکنید، آن را بسازید. برای اینکه بفهمید چگونه فلسفه “آنتی-مارکت‌پلیس” بهزی می‌تواند کسب‌وکار شما را برای همیشه متحول کند، از لینک زیر بازدید کنید یا برای یک مشاوره استراتژیک رایگان با کارشناسان ما با شماره +981391001011 تماس بگیرید یا از طریق چت آنلاین وب‌سایت گفتگو را آغاز کنید.